Constitutie en meditatie
Bij meditatie, maar zeker voor de totale gezondheid, speelt je constitutie een grote rol. Constitutie is het geheel van lichamelijke en geestelijke eigenschappen. Meestal praten we over iemands aanleg. Een aanleg voor wiskunde, muziek, levendigheid, zwaarmoedigheid, om dik te worden etc.
De Ayurveda, de oudste geneeswijze op aarde, herkent drie constituties. Vata, pitta en kapha; in meer westers taalgebruik noemen wij dit hert, tijger en olifant.
Elke constitutie heeft andere meditatiebehoeften en de voordelen ervan zijn per constitutie verschillend. Iedereen heeft natuurlijk baat bij de algemene kenmerken zoals toename van rust. Toch biedt meditatie per constitutie specifieke voordelen. Bij de Tijgerconstitutie, in de Ayurveda Pitta genoemd, balanceert het onder andere z’n prestatiedrift. Het houdt de Olifant, (Kapha) actief en het Hert (Vata) helpt het rustig te blijven.
Constitutie en nieuwsbrieven
Ik heb diverse nieuwsbrieven over de ayurvedische constituties geschreven. Klik bij het onderdeel Nieuws de categorie Ayurveda, of Constitutie typen aan en deze verschijnen dan direct in beeld. Om enkele voorbeelden te noemen:
Ayurvedische Constitutie & Meditatie
De drie fasen tijdens meditatie
Ayurvedische constituties & herten, tijgers en olifanten
Impact van de constitutie op je psyche
Mediteren is oersaai, deel 1
Mediteren is oersaai, deel 2 over hersenactiviteit
Mediteren is oersaai, deel 3 over focuskracht en constituties
Pijn verdwijnt door meditatie
Constitutie en meditatie-voordelen
Enkele voordelen van de voordelen per constitutie zijn:
- Tijger het balanceert zijn prestatiedrift; beteugelt de drang om steeds te wedijveren; verhoogt het vermogen om procesgericht te werken in plaats van alleen gericht zijn op het doel / de prestatie;
- Hert het sterkt het zenuwgestel en verlaagt daarmee de nervositeit; het ondersteunt het vermogen om naar het ‘grote plaatje’ te kijken in plaats van zich te verliezen in details; het versterkt het vermogen om in het hier-en-nu te blijven en niet naar toekomstige mogelijkheden
- Olifant het houdt hem actief waardoor de neiging slinkt om zaken op z’n beloop te laten; het verhoogt zijn zelfstandigheid en verlaagt daarmee de neiging om een ‘meeloper’ te zijn;
Constitutie en gezonde genen
Het idee van constituties is afkomstig uit de Ayurveda, de geneeskunst die al eeuwen in India wordt beoefend. De Ayurveda benadrukt dat iedereen geboren wordt met een volstrekt individuele constitutie. Deze constitutie is een vast gegeven en bepaalt het vermogen voor gezondheid en de manier waarop je reageert op omstandigheden, situaties en mensen.
Genen spelen een belangrijke rol bij gezondheid, maar een in aanleg sluimerend zwakte bij een constitutie hoeft niet altijd tot uiting te komen. Het is niet zo dat een ‘negatieve’ gen per definitie tot ontwikkeling komt. Veel – heel veel zelfs – hangt af of je leeft volgens je aanleg en hoe je deze onbemerkt onder druk zet.
Constitutie en dosha’s
De constitutie van iedereen is gebaseerd op een bepaalde relatie van wat de Ayurveda dosha’s noemt, drie fundamentele en vitale levenskrachten. De dosha’s zijn bekend onder de

Sanskrietnamen Vata, Pitta en Kapha. Goede metaforen voor deze drie doshar’s zijn Hert, Tijger en Olifant. Elk van deze drie dosha’s heeft een relatie met een combinatie van vijf elementen. Hert (vata) staat gelijk aan het lucht- en etherelement, Tijger (pitta) aan het vuurelement en Olifant (kapha) aan het aarde- en waterelement.
Alle vijf de elementen zitten in elk mens, maar bij de één is het lucht- & etherelement sterker, bij de ander het vuurelement en bij weer een ander het aarde- & waterelement. Soms is een tweede dosha ook sterk aanwezig en dan spreekt de Ayurveda bijvoorbeeld over Vata-Pitta of Kapha-Vata constitutie. Oftewel bij diegene overheerst een lucht-, ether- en vuurelement; of een aarde-, water- en lucht-, etherelement. De dominante dosha wordt als eerste genoemd. Het komt weinig voor dat de drie dosha’s in gelijke mate aanwezig zijn. Vandaar dat de meeste mensen zoals dat heet een dubbelconstitutie hebben.
Constitutie en ziekte
De balans in die vijf elementen kan wisselen. Zo kan iemand met een Hert -constitutie zijn hert (lucht/etherelement) in balans hebben, maar een te hoge of te laag Tijgeronderdeel (vuurelement) hebben. Het is dus van belang dat alle vijf de elementen in balans zijn.
Door op die balans te letten kan een gezondheidsevenwicht hersteld worden. Het betekent ook dat als iemand geen acht slaat op zijn constitutie dit uiteindelijk resulteert in ziekte.
Constitutie en de bijbehorende organen
- Vata, het lucht/etherelement vertegenwoordigt het principe van de beweging. Denk aan spierbeweging, expansie en contractie van het hart, longen, darmbewegingen, zenuwstelsel etc.
- Pitta, het vuurelement, vertegenwoordigt het principe van de transformatie, zoals bij de spijsvertering, de hormoonproductie e.d.
- Kapha, het aarde/waterelement, vertegenwoordigt de cohesie. Zoals bij het bindweefsel, de gewrichten, botten, vochthuishouding, weefselvorming, celvorming etc.
Constitutie en burn-out
Een van de klachten die je tegenwoordig veel ziet is burn-out. In Ayurvedische termen gesproken is het Tijgerdeel dan volledig afgemat. En omdat juist dat onderdeel cruciaal is voor een goede spijsvertering is het niet verwonderlijk, dat zoveel spijsverteringsklachten, allergieën en daardoor ook weer darmmicrobioom-verstoringen optreden.
Constitutie en onderlinge verschillen
Bij alle constituties leidt het hierboven genoemde voorbeeld van burn-out tot een zwakkere spijsvertering. Toch verschilt de mate waarin. Ben je hert of een olifant, dan geeft dit meer problemen. Simpelweg omdat bij hen dit onderdeel van nature kleiner is. Raakt dit kleinere deel uitgeput, dan stijgen de problemen eerder dan bij een tijger die verhoudingsgewijs meer ervan heeft.
- Hert met burn-out veel en vaak ernstige spijsverteringsklachten
- Tijger met burn-out matige spijsverteringsklachten
- Olifant met burn-out meerdere spijsverteringsklachten
Constitutie en depressie
Anders ligt dit bij een voorbeeld als depressie. Elke constitutie kan een depressie ontwikkelen. Toch is het voor de ene constitutie makkelijker om zich hieraan te ontworstelen.
- Hert met depressie traag herstel
- Tijger met depressie relatief vlot herstel
- Olifant met depressie zeer moeizaam herstel
Deze twee voorbeelden laten zien hoe individueel verschillend een ziekte of klacht benaderd moet worden. In het boek ‘t Went, zo’n element’ staat meer gedetailleerde informatie hierover. Je leest daar hoe je je constitutie het beste kunt verzorgen. Net zoals waaraan je kunt herkennen of een element overheerst en hoe je dit kunt corrigeren.
Constitutie en de verschillende kenmerken
Hieronder tref je een korte opsomming van kenmerkende constitutie-eigenschappen.
Vata (het lucht/etherelement)
Tenger, mager postuur;
Nerveus van aard;
Snel pratend en bewegend;
Moet regelmatig eten;
Lichte slaper, neiging tot slapeloosheid;
Snel van begrip, maar vergeet ook snel weer;
Zwakke spijsvertering (snel gasvorming);
Emotioneel;
Snel vermoeid;
Detailgericht;
Geneigd zich snel zorgen te maken;
Loopt snel;
Minder lichaamskracht dan de anderen;
Doet alles heel snel (soms te snel en dat geeft opwinding en nervositeit);
Kan slecht tegen koffie (wordt snel nerveus en krijgt snel last van suikerspiegelschommelingen);
Houdt van snoepen (zoet, koekjes).
Pitta (het vuurelement)
Normaal postuur;
Gemiddelde lichaamskracht en normaal uithoudingsvermogen;
Afkeer van warmte (licht niet graag te zonnen);
Ondernemend en heeft uitdagingen nodig;
Blozende gelaatskleur, vaak sproeten en wratten;
Bij stress neiging tot prikkelbaarheid, boosheid, snel aangebrand;
Ambitieus, fanatiek (in vuur en vlam voor een idee);
Veeleisend, kritisch;
Loopt met vastberaden tred;
Houdt van ‘koud’ eten (rauwkost, ijs);
Houd zich bezig met de grote lijnen;
Zakelijk;
Enthousiast;
Houdt van vlees, koffie en alcohol.
Kapha (het aarde/waterelement)
Stevig tot zwaar gebouwd;
Grote lichamelijke kracht en groot uithoudingsvermogen;
Neiging om snel aan te komen;
Constante energie;
Langzame en gracieuze bewegingen;
Neemt niet snel informatie op, maar heeft een olifantengeheugen;
Langzame vertering;
Houdt van vette en zetmeelrijke voedingsmiddelen;
Diepe en lange slaap;
Stressresistent;
Verdraagzaam, hartelijk, vergevingsgezind;
Emotionele eter (zoekt snel troost met eten);
Ontwaakt langzaam, blijft graag lang in bed liggen en heeft koffie nodig om goed wakker te worden.
Wil je weten wat jouw constitutie is? Met deze test kom je daar snel achter.



Ook dieren hebben ieder hun eigen constitutie. Lees in ‘De Puberhond’ waaraan je dit ontdekt en hoe je de constitutie van een hond kiest, die precies bij jouw eigen constitutie past.

